Het aantal Amsterdammers dat na het betalen van de kosten voor huisvesting en levensonderhoud onvoldoende geld overhoudt voor de energierekening neemt toe. Een fors deel (12,6%) van de bewoners in de Indische Buurt leeft in armoede en heeft (op termijn) te maken met energiearmoede. De thema’s armoedebestrijding en duurzaamheid zijn belangrijk voor het bewonersinitiatief Samen Vooruit van de Indische Buurt. Zij willen de grootschalige ambities van een klimaatneutrale stad kleinschalig concretiseren op wijkniveau met als streven ook de bewoners met een kleine beurs onderdeel te laten zijn van de verduurzaming. Omdat het besparen van energie in huis de uitstoot van broeikasgassen en de energierekening verlaagt, zou een duurzame gedragsverandering bij bewoners met een laag inkomen een stap zijn in de richting van een inclusieve klimaatneutrale stad.
Het lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad van de Hogeschool van Amsterdam is daarom gevraagd om in samenwerking met gemeente Amsterdam en Samen Vooruit onderzoek te doen naar energie(zuinig) gedrag bij inwoners van de Indische Buurt met een laag inkomen. In dit onderzoek beantwoorden we de vraag: Hoe kan energiezuinig gedrag worden gefaciliteerd en gestimuleerd bij bewoners in de Indische Buurt met een laag inkomen?
Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur over energiezuinig gedrag, van praktijkgerichte onderzoeksrapporten, (evaluaties van) bestaande projecten om duurzaam gedrag te bevorderen en we hebben interviews gehouden in de wijk met sociaal werkers, experts en bewoners met een laag inkomen.
De bevindingen van ons onderzoek onderschrijven de complexiteit van de opgave om energiearmoede terug te dringen. Wij bieden in dit rapport geen simpele oplossing, maar een genuanceerde, realistische schets van enkele factoren die het extra uitdagend maken om een duurzame gedragsverandering te realiseren bij mensen met een laag inkomen. In dit rapport doen we zes concrete aanbevelingen, verrijkt met aandachtspunten en voorbeelden.
Auteurs: Loes Kreemers, Carlijn Kappers, Tabitha Bakker, Reint Jan Renes (2021)