Ger Baron, Chief Technology Officer (CTO) van Amsterdam, ziet de grote impact van digitalisering op het leven in de stad. Met zijn team werkt hij aan het verwezenlijken van een smart city die leefbaar én duurzaam is.
“De term ‘smart cities’ vind ik inmiddels een lege huls geworden”
De gemeente Amsterdam baarde in 2014 opzien door als eerste stad in Nederland een CTO aan te nemen. Ger Baron, bekend met de stad vanwege zijn werkzaamheden voor de Amsterdam Economic Board, vervult sindsdien de rol van aanjager op technologisch gebied. Zijn taak is om te zorgen dat de gemeente technologie slim inzet om problemen in de stad op te lossen.
‘Smart cities’ is eigenlijk een lelijk woord, vindt Baron. Liever heeft hij het over de overgang naar het digitale tijdperk en de impact die deze overgang heeft op het leven in de stad. Digitale transformatie is in Nederland nergens zo voelbaar als in de hoofdstad. Van de komst van Airbnb en het effect daarvan op toerisme en de huizenmarkt, de rol van Uber op de taximarkt tot het verdwijnen van banken en de rol van FinTech-ondernemingen: in Amsterdam gebeurt het allemaal tegelijk.
Waarom is het thema smart cities zo belangrijk voor de Gemeente Amsterdam?
“Technologische innovatie in de stad gaat gepaard met sociale veranderingen. Daarnaast kunnen we het gebruiken om problemen op te lossen, zoals verkeersoverlast of parkeerproblemen. De term ‘smart cities’ vind ik inmiddels een lege huls geworden, want het gaat niet alleen over technologie. Voor mij is het net zo interessant om te zien hoe de samenleving verandert. De vraagstukken waar we nu tegenaan lopen zijn het gevolg van de overgang van het industriële naar het digitale tijdperk. Kennisoverdracht verandert door de rol van internet, maar het accent moet liggen op mensen, want daar ontstaat kenniscreatie.”
Hoe kan Amsterdam zich als stad verbeteren door technologie?
“We kunnen de stad mooier, schoner en veiliger maken. Je kunt bijvoorbeeld een vuilnisbak efficiënter ophalen als we weten wanneer we waar moeten zijn. De vuilnisman hoeft dan niet elke dag hetzelfde rondje te rijden, maar krijgt gewoon een tablet mee. Maar ook kunnen we data gebruiken om het effect van ons beleid beter te meten.”
Een andere factor is dat overheden misschien ook wel moeten veranderen...
“Precies. Burgers verwachten een ander soort dienstverlening. Fysiek een paspoort ophalen vinden veel mensen al flauw. Ze willen bijvoorbeeld zien welke gegevens de gemeente van ze heeft en dat we sneller inspelen op vragen. Bijvoorbeeld over vakantieverhuur met Airbnb. Of denk ook aan de drones die nu overal verschijnen. Wat moeten we daarmee? Mensen verwachten een antwoord, er is maatschappelijke druk.”
Hoe gaan jullie dat doen?
“We hebben als gemeente 13.000 medewerkers en in principe krijgt alles wat zij doen een digitale component. Mijn afdeling bestaat uit ongeveer twintig mensen en we zijn continu bezig om de rest van onze organisatie te empoweren. Wij willen hen de tools geven die zij nodig hebben om de verandering te maken, wat veel meer is dan het uitdelen van apps. Het gaat om het ontwerpen van digitale processen.”
Wat is er anders aan innoveren als overheidsorganisatie?
“Digitale transformatie maakt van elk bedrijf een databedrijf. Dit geldt ook voor de overheid. Wij zijn technisch, aan de achterkant, ook gewoon een platform dat zaken valideert. Denk bijvoorbeeld aan uitkerings- en vergunningsaanvragen. Maar daarnaast is er de maatschappelijke waarde. Een commercieel bedrijf kan zich richten op het individu, maar als overheid ben je er voor het collectief. Een voorbeeld: een navigatiebedrijf wil dat een automobilist zo snel mogelijk van A naar B komt en zij focussen op dat ene aspect. Wij zijn ook verantwoordelijk voor de veiligheid van de overige verkeersdeelnemers, de luchtkwaliteit en de overlast voor bewoners langs de route. Dat maakt onze rol bijzonder en vraagstukken complexer.”
Wat is het meest interessante aan het werkgebied smart cities?
“Veel van de infrastructuur hebben we sinds de Industriële Revolutie goed geregeld. Maar wat daar bovenop komt, is de digitale infrastructuur. Deze creëert data en zorgt ervoor dat mensen met alles en iedereen verbonden zijn. We staan nog echt in de beginfase om hier betekenis aan te geven. Mensen kunnen dingen doen die nog niet zo lang geleden onmogelijk waren, bijvoorbeeld een energiebedrijf beginnen, een zorgcollectief starten of taken van de overheid overnemen.”
Hoe kan digitalisering de leefbaarheid van de stad vergroten?
“De potentie daarvoor is enorm. Het handelingsperspectief voor Amsterdammers kan vergroot worden. Met inzichten voor hun gezondheid, voor hun mobiliteit, voor alles. De keerzijde is dat we straks niet meer nadenken, omdat alles al voor ons bedacht wordt. Begrijp me niet verkeerd, convencience is prettig. Ik vind het ook fijn dat mijn supermarkt mij een doos boodschappen stuurt en aanbiedingen op maat. Je moet je er alleen wel van bewust zijn dat er een commerciële drive achter zit en dat bedrijven heel veel van je weten. Leven in het digitale tijdperk vraagt om nieuwe skills. En ook op dat gebied spelen we als overheid een rol, bijvoorbeeld door het aanbieden van digitale werkplekken voor kinderen in bibliotheken.”
Welke kansen liggen er op het gebied van duurzaamheid?
“We gaan van energie uit gecentraliseerde systemen, zoals kolencentrales en het energienet, naar gedistribueerde systemen. Iedereen met zonnepanelen, zoals jij of ik, kan een energiebedrijf beginnen. Niet voor niets duiken nu veel startups op de energiemarkt, want daar zit de grote disruptie op dit moment. Maar we gaan ook naar woon- en mobiliteitsconcepten als dienst. Denk aan energiebesparende en -opwekkende maatregelen voor je huis met een druk op de knop, met daarbij partijen die het voor je uitvoeren en financieren. Qua mobiliteit zijn autodeelconcepten bijna onontkoombaar voor de stad, willen we de groei in mobiliteit kunnen opvangen. Eigenlijk zie je overal waar je kijkt, digitale transformatie.”
Feit
Ger Baron begon zijn carrière als analist bij Accenture, alvorens in 2007 aan de slag te gaan voor het Amsterdam Economic Board. Hier zette hij verschillende publiek-private partnerschappen op en startte hij projecten om ICT beter in te zetten voor de stad. Sinds 2014 is hij CTO van de Gemeente Amsterdam en verantwoordelijk voor innovatie, onderzoek en innovatieve partnerschappen.