Artikel

Cultuur voor stad, land en regio

De rol van stedelijke regio's in het cultuurbestel

Cultuur beweegt. Het maken, verspreiden en beleven van cultuur is voortdurend aan verandering onderhevig. Dat laat zich niet meer vangen in vakjes of genres. Oude scheidslijnen vervagen; mainstream en subcultuur, hoge of lage cultuur – zij beïnvloeden elkaar en vloeien in elkaar over. Makers en kunstenaars tonen hun werk steeds vaker buiten traditionele podia en presentatieplekken: in de wijken, scholen, buurthuizen en leegstaande (fabrieks)panden of via digitale (super)platforms. Publiekspatronen veranderen ook. Bezoekers laten zich minder binden en leiden door het gezag van kenners en instituties. Zij zoeken hun weg via gemeenschappen van gelijkgestemden op internet of de sociale media. De trend van onderdompeling en beleving, die bijvoorbeeld te zien is aan de populariteit van festivals, zet nog steeds door. En de samenstelling van het publiek kan flink verschillen, afhankelijk van stad of regio is het jonger of ouder, kleurrijk of juist homogeen van karakter.

Het zijn ontwikkelingen die het cultuurbeleid voor uitdagingen stelt. Hoe zorgen we dat nieuwe genres en stijlen ruimte krijgen in ons cultuurbestel? Welke verdienmodellen werken nog als de distributie van cultuur steeds meer via digitale kanalen verloopt? Hoe bereiken we een breed en divers publiek? Wat moeten we doen om onze kinderen toe te rusten met creatieve vaardigheden en mediawijsheid? Hoe koesteren we topkwaliteit, maar geven we ook ruimte aan nieuwe talenten, experiment en ontwikkeling?

Het Rijkscultuurbestel bestaat in zijn huidige vorm bijna 25 jaar. Door de oogharen heen bezien, heeft dit cultuurbeleid er in vele opzichten voor gezorgd dat Nederland een land is met een levendige kunstpraktijk. Maar nu het stof is neergedaald van weer een volgende beoordelingsronde voor de basisinfrastructuur en de meerjarige subsidies bij de fondsen, moeten we constateren dat het cultuurbestel steeds minder doet waarvoor het bedoeld is: randvoorwaarden creëren voor een bloeiend cultureel leven. De BIS en de Rijksfondsen zijn door opeenvolgende ingrepen uitgekleed, gejuridiseerd en geamendeerd. Maar belangrijker nog dan dat, trends en ontwikkelingen in en rond het culturele leven stellen nieuwe eisen aan het cultuurbestel. Het is in meerdere opzichten niet meer bij de tijd.

 

© Raad voor Cultuur, november 2017

Volledige verkenning, zie website Raad voor Cultuur

Afbeelding credits

Icon afbeelding: cultuuradvies.png