Referentietaak GO: GOREF
Uitvoering van landelijke monitoring van resistentie van Neisseria gonorrhoeae
Voorkomen dat resistente stammen van Neisseria gonorrhoeae (NG) zich kunnen verspreiden in Nederland.
Doelgroep: Laboratoria die gonorrhoeae diagnostiek doen, RIVM en andere (inter)nationale public helath instellingen die interesse hebben in het opsporen van resistente NG stammen.
Neisseria gonorrhoeae onderzoek op GGD Amsterdam – Streeklaboratorium
Onderzoek naar diagnostiek van gonorroe wordt reeds lang gedaan op het GGD Streeklaboratorium. Een in-house PCR op 16S rRNA-genen is vergeleken met een PCR met als target het cppB; de conclusie van een multicenter studie waarin het Streeklaboratorium participeerde was dat deze laatste assay onvoldoende sensitief was1 . Uit een andere multicenter studie bleek, dat een PCR met de opa genen als target sensitiever was2. Deze test wordt nu ook nog steeds gebruikt als confirmatietest op het Streeklaboratorium.
Meer recent onderzoek op gonorroe betrof typering van de verwekker van deze infectie. In 2004 werd reeds een PCR-RFLP ontwikkeld, waarmee aangetoond kon worden dat verschillende genotypen N.gonorrhoeae circuleerden in heterosexuele en homosexuele netwerken3. Een verbeterde typering werd ontwikkeld in samenwerking met het RIVM (Dr.L.Schouls): de MLVA-techniek4. Deze is uitgebreid vergeleken met andere typeringstechnieken5. Ook met deze techniek kon een duidelijk onderscheid gemaakt worden in typen stammen die circuleerden in verschillende sexuele netwerken6.
Het Streeklaboratorium speelt een belangrijke rol bij monitoring van resistentie van N.gonorrhoeae tegen antibiotica. In 2009 werd opgemerkt dat het percentage stammen met een verminderde gevoeligheid voor cefalosporines sterk gestegen was in de jaren daarvoor7. Deze stammen bleken veelal eenzelfde clonale achtergrond te hebben8.
1. Bruisten SM, Noordhoek GT, van den Brule AJ, Duim B, Boel CH, El-Faouzi K, du Maine R, Mulder S, Luijt D, Schirm J. Multicenter validation of the cppB gene as a PCR target for detection of Neisseria gonorrhoeae. J Clin Microbiol. 2004 Sep;42(9):4332-4.
2. Geraats-Peters CW, Brouwers M, Schneeberger PM, van der Zanden AG, Bruisten SM, Weers-Pothoff G, Boel CH, van den Brule AJ, Harmsen HG, Hermans MH. Specific and sensitive detection of Neisseria gonorrhoeae in clinical specimens by real-time PCR. J Clin Microbiol. 2005 Nov;43(11):5653-9.
3. Kolader ME, Dukers NH, van der Bij AK, Dierdorp M, Fennema JS, Coutinho RA, Bruisten SM. Molecular epidemiology of Neisseria gonorrhoeae in Amsterdam, The Netherlands, shows distinct heterosexual and homosexual networks. J Clin Microbiol. 2006 Aug;44(8):2689-97.
4. Heymans R, Schouls LM, van der Heide HG, van der Loeff MF, Bruisten SM. Multiple-locus variable-number tandem repeat analysis of Neisseria gonorrhoeae. J Clin Microbiol. 2011 Jan;49(1):354-63.
5. Heymans R, Golparian D, Bruisten SM, Schouls LM, Unemo M.Evaluation of Neisseria gonorrhoeae multiple-locus variable-number tandem-repeat analysis, N. gonorrhoeae Multiantigen sequence typing, and full-length porB gene sequence analysis for molecular epidemiological typing. J Clin Microbiol. 2012 Jan;50(1):180-3.
6. Heymans R, A Matser A, Bruisten SM, Heijman T, Geskus RB, Speksnijder AG, Davidovich U, de Vries HJ, Coutinho RA, Schim van der Loeff MF. Distinct Neisseria gonorrhoeae transmission networks among men who have sex with men in Amsterdam, The Netherlands. J Infect Dis. 2012 Aug 15;206(4):596-605.
7. de Vries HJ, van der Helm JJ, Schim van der Loeff MF, van Dam AP. Multidrug-resistant Neisseria gonorrhoeae with reduced cefotaxime susceptibility is increasingly common in men who have sex with men, Amsterdam, the Netherlands. Euro Surveill. 2009 Sep 17;14(37)
8. Heymans R, Bruisten SM, Golparian D, Unemo M, de Vries HJ, van Dam AP. Clonally related Neisseria gonorrhoeae isolates with decreased susceptibility to the extended-spectrum cephalosporin cefotaxime in Amsterdam, the Netherlands. Antimicrob Agents Chemother. 2012 Mar;56(3):1516-22
Belangrijke partners zijn GGD/Streeklaboratorium.