Onrechtvaardige gezondheidsverschillen in ethisch perspectief (11e Els Borst Lezing)

De ethiek van onrechtvaardige gezondheidsverschillen.

Marcel Verweij, hoogleraar Wijsgerige Ethiek, betoogde dat maatschappelijke gezondheidsverschillen een vorm van structureel onrecht zijn. Verweij stelde het idee van individuele verantwoordelijkheid voor gezondheid ter discussie en gebruikte obesitas als voorbeeld. Volgens hem is obesitas niet alleen een kwestie van persoonlijke keuzes, maar eerder een gevolg van een ongezonde marktcyclus en bredere maatschappelijke factoren.

Gera Nagelhout, bijzonder hoogleraar ‘Gezondheid en welzijn van mensen met een lagere sociaaleconomische positie’, benadrukte dat juist de mensen voor wie gezond leven het moeilijkst is, betrokken moeten worden bij onderzoek naar gezondheidsverschillen. Nagelhout illustreerde haar standpunt met een gedachte-experiment over het wetenschapssysteem. Vaak blijkt uit onderzoek dat mensen met een lagere sociaaleconomische positie moeilijker te bereiken zijn en soms wantrouwen hebben. Hierdoor richten onderzoekers zich voornamelijk op mensen uit middelbare of hogere sociaaleconomische groepen, die gemakkelijker bereikbaar zijn — vaak zonder dat dit bewust wordt gedaan.

CEG-vicevoorzitter Ismaïli M’hamdi reflecteerde op de meerwaarde van ethiek en hoe dit gebruikt kon worden om onrechtvaardige gezondheidsverschillen te verkleinen. Het onnodige verlies van leven, gezondheid en geluk deed moreel pijn. Ismaïli M’hamdi stelde de kritische vraag of de ethiek in verbinding stond met de wereld waarover zij oordeelde. Hij legde uit dat ethiek kritisch oordeelde over de gezondheidsverschillen, maar toch praktisch weinig invloed uitoefende op de politieke veranderingen om daadwerkelijk ongelijkheid tegen te gaan.