De doorstroom naar het middelbaar onderwijs: gender en migratieachtergrond

Bias in aanbevelingen voor studierichtingen: Gender, migratieachtergrond en SES-bias over een periode van 20 jaar in de Nederlandse context

Bias in studierichtingaanbevelingen is een belangrijk mechanisme dat bijdraagt aan onderwijsongelijkheid in een systeem met gescheiden onderwijstrajecten (streaming). Als de biases van leraren in studierichtingaanbevelingen in de loop van de tijd veranderen, kan de ongelijkheid in de samenleving en in het onderwijssysteem ook veranderen. Wij hebben veranderingen in bias in studierichtingaanbevelingen over tijd onderzocht voor gender, migratiestatus en sociaaleconomische status (SES), op basis van een longitudinale empirische studie van negen cohorten van Nederlandse leerlingen in hun laatste jaar (groep 6) van het basisonderwijs in de periode 1995-2014. Een overzicht van onderwijs- en maatschappelijke trends werd gepresenteerd, samen met de empirische analyse, om de bevindingen in de variatie van bias in studierichtingaanbevelingen over tijd te verklaren. De resultaten geven aan dat het niveau van studierichtingaanbevelingen voor de leerlingen geleidelijk aan toenam in de loop van de tijd. Voor een vergelijkbare prestatie werd in 2014 een hogere studierichtingaanbeveling gegeven dan in 1995. Deze ontwikkeling kwam overeen met een stijging in het opleidingsniveau van ouders, de waardering van onderwijs en de introductie van vooropleidingsrichtingen van lager niveau. De bias in studierichtingaanbevelingen ten gunste van leerlingen met een migratieachtergrond en vrouwelijke leerlingen nam af, wat samenviel met groeiende culturele intolerantie en aandacht voor het 'jongensprobleem'. Bias in studierichtingaanbevelingen gerelateerd aan SES leek stabiel, met slechts kleine afwijkingen van jaar tot jaar. De resultaten van deze studie geven aan dat bias in studierichtingaanbevelingen en de overwegingen van leraren afhankelijk zijn van tijd en context.