Wereldwijd laten activisten, kunstenaars en wetenschappers zich inspireren door Latours ideeën. Ook in Nederland wordt gezocht naar manieren om niet-mensen zoals de Noordzee een directe politieke stem en positie te geven. Is het nodig om de zee, paling of grutto een andere rol in ons politieke systeem te laten spelen?
Recentelijk is aan Noordzeetafels een belangrijk Noordzee-akkoord gesloten. Zoals het poldermodel voorschrijft, bezetten bedrijven, overheidsdiensten en natuurorganisaties netjes een stoel en buigt iedereen zich over wetenschappelijke studies, politieke memo’s, en zorgvuldig uitgedachte rapporten van de planbureaus. Deze gespreksvorm binnen de democratische logica van een behoorlijk functionerende trias politica zou Thorbecke bekoord hebben. Het probleem is: we leven niet in 1848, maar zijn hard op weg naar het jaar 2048. En vervolgens stevenen we – als we niet oppassen – af op drie tot vier graden Celsius opwarming in 2100. De onzekerheid die hieruit voort vloeit, leeft impliciet of expliciet bij veel mensen, of ze nu wel of geen geel hesje hebben, Trouw of de Telegraaf lezen, of ze graag de Elfstedentocht willen rijden of zich zorgen maken om de massale sterfte van insecten.
In dit licht is er een vraag over het Noordzee-akkoord te stellen: biedt het poldermodel voldoende garanties voor een goed partnerschap met de Noordzee en gezonde relaties tussen mens en niet-mens? Volgens ons niet.
Om dit te beargumenteren, moeten we eerst uitzoomen en kijken naar het ecosysteem dat de Noordzee is. Mens en niet-mens zijn altijd innig verbonden geweest in en rond de zee, zij reguleert ons milde klimaat en brengt voedsel, brandstof en vruchtbaarheid naar Nederlandse bodem. Ze werkt als buffer voor broeikasgassen, wordt als sleutel gezien voor energievoorziening en is heilzaam voor de menselijke gemoedstoestand. De zee staat in voortdurende wisselwerking met de Atlantische oceaan en de rivierdelta die leven en mineralen, maar ook afval en chemicaliën vanuit de bergen en omringende landen naar de Noordzee brengen. Dan is er ook de menselijke complexiteit, zo is Nederland slechts één van de acht landen die aanspraak maken op een deel van de Noordzee, en vaak kiezen landen voor tegengestelde oplossingen of politieke strategieën.
Bron: Ambassade van de Noordzee - Maak planten, dieren en zee deelnemer in democratie