Article

Om biodiversiteit te behouden heeft onze natuur rechten nodig

Professor mr. dr. Tineke Lambooy (Nyenrode Business Universiteit) legt uit waarom het toekennen van rechtspersoonlijkheid aan entiteiten van natuur zoals een bos of een rivier kan bijdragen aan het behoud van biodiversiteit. Zij onderzoekt nieuwe governance modellen gericht op behoud van natuurlijke ecosystemen en waarborging voor toekomstige generaties.

Flickr - rivier

De herbepaling van onze relatie tot de natuurlijke wereld is de grootste uitdaging van de 21e eeuw. Recente, alarmerende rapporten laten zien dat wij ecosystemen, plant- en diersoorten met massavernietiging bedreigen als we nu geen actie ondernemen. Dit geldt ook voor de inheemse volkeren en culturen die in die ecosystemen wonen. Ook zij worden in hun voortbestaan bedreigd. Voorbeelden zijn de indiaanse bevolking in het Amazonegebied, de Inuit in de Arctische regionen en de zee-nomaden die in de Indische Oceaan wonen in gebieden met koraalriffen. Het antropocentrische paradigma heeft ertoe geleid dat wij nu geconfronteerd worden met een grootschalige reductie in de biodiversiteit, uitputting van natuurlijke bronnen en het uitsterven van volkeren. Het tijdperk van groei heeft duidelijk zijn grenzen bereikt.

De herbepaling van onze relatie tot de natuurlijke wereld is de grootste uitdaging van de 21e eeuw. Recente, alarmerende rapporten laten zien dat wij ecosystemen, plant- en diersoorten met massavernietiging bedreigen als we nu geen actie ondernemen. Dit geldt ook voor de inheemse volkeren en culturen die in die ecosystemen wonen. Ook zij worden in hun voortbestaan bedreigd. Voorbeelden zijn de indiaanse bevolking in het Amazonegebied, de Inuit in de Arctische regionen en de zee-nomaden die in de Indische Oceaan wonen in gebieden met koraalriffen. Het antropocentrische paradigma heeft ertoe geleid dat wij nu geconfronteerd worden met een grootschalige reductie in de biodiversiteit, uitputting van natuurlijke bronnen en het uitsterven van volkeren. Het tijdperk van groei heeft duidelijk zijn grenzen bereikt.

Bij publieke- of private beslissingen met betrekking tot landconversie of ander gebruik van de natuur, zit de natuur zelf niet aan tafel als belanghebbende. Overheidsinstellingen, bedrijven en andere organisaties zijn in de discussie vertegenwoordigd en zij bepalen dus wat er gebeurt met een rivier, een meer, een bos, een gebergte, etc. Zij bepalen in hoeverre een bepaald gedeelte van de natuur gebruikt kan worden voor economische gebruik of zelfs kan worden vernietigd. Het belang van de intrinsieke waarde van de natuur wordt vaak niet besproken of meegewogen in de besluitvorming.  

Internationaal en nationaal zijn er veel verdragen en wetten die het doel hebben natuurgebieden en kwetsbare planten- en dierensoorten te beschermen. Deze zijn van groot belang voor wat betreft het formuleren van de normen. Toch wijst de huidige situatie uit dat deze juridische instrumenten onvoldoende effectief zijn. In de huidige situatie wint economisch belang het meestal van het ecologisch belang. Dat geldt zelfs voor natuurgebieden die de status hebben van nationaal park of UNESCO-werelderfgoed.

Het toekennen van rechten aan entiteiten van natuur, zoals aan een berg, een rivier of een bepaald natuurgebied, klinkt vreemd, maar het is een nieuwe trend. In verschillende landen verspreid over alle continenten is dat de afgelopen jaren al gebeurd. Daarnaast zijn er veel lopende initiatieven. Wanneer een natuurentiteit rechtspersoonlijkheid krijgt, betekent dit dat wij die entiteit gaan beschouwen als een juridisch subject in plaats van juridisch object. Wereldwijd zijn er 369 initiatieven gestart om rechten toe te kennen aan de natuur. Een meerderheid van deze initiatieven was succesvol: een stuk natuur, een specifiek dier of dierencategorie heeft nu zelf rechten. Het gaat meestal om initiatieven van burgers en NGO’s die het de hoogste tijd vinden om respect te tonen voor onze leefomgeving. Daarnaast spelen culturele overtuigingen een rol.

Link naar hele artikel

Bron: Om biodiversiteit te behouden heeft onze natuur rechten nodig - Nyenrode Business Universiteit

 

Image credits

Icon image: Flickr - rivier