Bezoekersstromen Amsterdam en Zandvoort
Pilot gebruik mobiele telefoondata in bezoekers en verplaatsingsonderzoek
Onderzoeker: Decisio
Opdrachtgevers: Gemeente Amsterdam, Gemeente Zandvoort, Provincie Noord-Holland
Samenvatting
Aanleiding en doel pilot bezoekersstromen o.b.v. telefoondata
In de MRA speelt een aantal belangrijke thema’s op het gebied van bezoekersstromen. Amsterdam ondervindt drukte in de stad en probeert haar toerisme beter over de regio en tijd te spreiden. Dit wordt MRA breed en gezamenlijk met de Provincie Noord-Holland opgepakt. Zandvoort, als Amsterdam Beach, is een van de plaatsen die daarop inspeelt. Zandvoort heeft als toeristische gemeente daarnaast te maken met een sterke invloed van het weer op haar bezoekers en wil ook in het laagseizoen en bij slecht weer meer voor het toerisme kunnen bieden.
Monitoring van trends in bezoekersstromen (aantallen, herkomsten), om beleid op aan te kunnen passen en effecten van beleid te kunnen meten, is een belangrijk middel om de effectiviteit van beleid op dit terrein te verbeteren. Welke gebieden zijn voor welke groepen toeristen aantrekkelijk? Hoe belangrijk is Amsterdam voor het toerisme in Zandvoort? Met de opkomst van nieuwe databronnen ontstaan er steeds meer mogelijkheden om deze monitoring continu te doen. Een van deze veelbelovende bronnen is mobiele telefoondata. De gemeenten Amsterdam, Zandvoort en provincie Noord-Holland wilden in deze pilot onderzocht hebben in hoeverre deze data bruikbaar zijn (validatie) en nieuwe inzichten geven (toegevoegde waarde bieden) voor beleidsvraagstukken op het gebied van bezoekers, verplaatsingspatronen en toerisme. Hiervoor hebben wij mobiele telefoondata uit het Vodafonenet-werk, bewerkt door Mezuro naar verplaatsingsgegevens, geanalyseerd en vergeleken met bestaande databronnen. De belangrijkste bevindingen vatten we hieronder samen.
Definities en beperkingen bezoekersmeting mobiele telefoondata
Een bezoeker is een persoon waarvan kan worden vastgesteld dat zijn of haar mobiele telefoon minimaal een half uur in een (van tevoren gedefinieerd) gebied is verbleven dat niet zijn of haar woongebied is. Nederland is hiervoor onderverdeeld in 1250 zogenaamde Mezurogebieden. Feitelijk meten we bezoekdagen als we het over bezoekers hebben. Komt een telefoon op één dag twee keer in het gebied, dan telt deze als één bezoeker. Komt deze twee dagen achter elkaar (bijvoorbeeld als gevolg van een overnachting, of omdat deze persoon er werkt) in het gebied, dan telt deze als twee bezoekers: één keer op de ene dag, één keer op de andere dag. Bezoekers betreffen altijd de ophoogde aantallen: dus aantallen gemeten telefoons, vermenigvuldigd met de ophoogfactor afhankelijk van waar de bezoeker vandaan komt. De woonplaats van een bezoeker is bepaald op basis van waar een bezoekers het meeste is, gekoppeld aan tijdstippen van aanwezigheid.
Op basis van de data kan onderscheid gemaakt worden naar bezoekfrequentie (hoeveel dagen in een maand wordt een gebied door dezelfde persoon bezocht), bezoektijdstip, herkomsten (woonplaatsen) en verplaatsingen (volgende en vorige bestemmingen). Er zijn geen persoonsgegevens bekend van de persoon achter de telefoon, iedere Nederlandse Vodafonetelefoon krijgt iedere maand een nieuw anoniem nummer (dus herhaal-bezoek over een periode van meer dan een maand kan niet worden gemeten) en er kan alleen over groepen van meer dan 15 gemeten telefoons worden gerapporteerd zodat gegevens nooit terug te leiden zijn tot individuele verplaatsingen.
Buitenlandse bezoekers worden bepaald op basis van het land van herkomst van de simkaart. Alleen bij actief gebruik (roaming) kan een telefoon worden gemeten. Aangezien het aandeel gebruikers dat hun telefoon gebruikt en het marktaandeel dat Vodafone heeft onder buitenlandse telefoongebruikers onbekend is, kunnen aantallen gemeten telefoons niet goed worden opgehoogd naar totale aantallen buitenlandse bezoekers. Ook krijgen buitenlandse telefoons iedere 24 uur een nieuw anoniem nummer, waarmee verplaatsingspatronen over een langere periode en gemiddelde aantal overnachtingen niet te meten zijn (onbekend is hoelang dezelfde telefoon in Nederland verblijft, doordat het identificatienummer iedere 24 uur wordt gewijzigd). Spreiding over regio’s en ontwikkelingen van aantallen bezoekers (procentuele stijging/daling per nationaliteit) over de tijd zijn wel te bepalen.
Image credits
Icon image: Iamsterdam