EU Horizon metaCCAZE - Autonome Ruimschuit: dataverzameling

Autonome Ruimschuit Amsterdam – MetaCCAZE is een project waarbij een elektrisch aangedreven, autonoom varend logistiek vaartuig wordt ontwikkeld en getest voor gebruik in de Amsterdamse binnenstad. 

Wat is de doelstelling/probleemstelling/onderzoeksvraag?

Het project onderzoekt hoe autonome, elektrische vaartuigen effectief kunnen worden ingezet voor stedelijke goederenlogistiek in de Amsterdamse grachten. De centrale vraag is hoe deze technologie veilig, schaalbaar en duurzaam kan functioneren binnen de bestaande infrastructuur en regelgeving, en welke technologische en operationele randvoorwaarden hiervoor nodig zijn.

Welk probleem proberen we op te lossen?

Het project biedt een antwoord op meerdere stedelijke uitdagingen: verkeersdrukte, uitstoot van logistiek verkeer en beperkte toegangsmogelijkheden voor vrachtwagens in de binnenstad. Door transport via het water te automatiseren, kan stadslogistiek efficiënter, schoner en stiller worden ingericht.

Welke data worden verzameld en op welke manier?

De boot is uitgerust met diverse sensoren en verwerkingssystemen die de volgende gegevens verzamelen:

• Locatiegegevens (GPS)
• Navigatiedata zoals snelheid, koers en motorstatus
• Omgevingsdata via lidar (obstakeldetectie)
• Beeldmateriaal via camera’s (alleen gericht op omgeving, niet op personen)

De verwerking vindt plaats aan boord, grotendeels in real-time, en alleen noodzakelijke systeeminformatie wordt opgeslagen. Er vindt geen persoonsgerichte waarneming of analyse plaats.

Projectinformatie

• Directie: DenI   
• Startdatum: 01-01-2024
• Einddatum: 31-012-2027
• Betrokken partijen: Zoev City, Roboat, Gemeente Amsterdam, Metaccaze, Ams Institute

Ethische Bijsluiter

De Ethische Bijsluiter maakt de waarden en morele vraagstukken van projectteams expliciet, waardoor teams rekening kunnen houden met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen. Via de Ethische Bijsluiter wordt stilgestaan bij de wenselijkheid van het project, wordt het project getoetst langs ethische waarden en worden beheersmaatregelen geformuleerd om mogelijke schade te beperken. Hiermee creëert de Ethische Bijsluiter transparantie over morele implicaties en faciliteert het publieke debat over technologie in de stad.

Voor dit project is geen volledige Ethische Bijsluiter uitgevoerd.

Ethische Bijsluiter Roboat x GVB Veren:
De technologie die wordt gebruikt in het project Autonome Ruimschuit, is de technologie die is ontwikkeld door Roboat. In 2023 heeft er een pilot plaatsgevonden met GVB Veren en Roboat. Deze pilot had als doel om te onderzoeken of de technologie van Roboat bijdraagt aan een veilige overtocht van de GVB Veren op het IJ. Er is toen een Ethische Bijsluiter gemaakt. De conclusie was dat er geen fundamentele problemen lijken te zijn met de gebruikte technologie in relatie tot de rechten en het welzijn van de Amsterdammers. Het veiliger maken van het IJ is een belangrijke functie die door de Roboat-technologie wordt vervuld. Er waren nog wel verbeterpunten. Indien ervoor gekozen wordt om deze technologie structureel te gebruiken adviseert het rapport om verbeteringen uit te voeren op het gebied van zeggenschap, legitimiteit en gecontroleerd en open en transparant.

Privacy- en ethische waarborgen MetaCCAZE – Autonome Ruimschuit

Het MetaCCAZE – Autonome Ruimschuit project richt zich op de ontwikkeling en inzet van autonome elektrische boten voor stedelijke logistiek en transport op het water. Binnen dit project worden sensoren zoals GPS, AIS, lidar en camera’s gebruikt om veilige autonome navigatie mogelijk te maken.

Hoewel de camera’s ook beelden maken van de omgeving, inclusief delen van de straat, worden deze beelden uitsluitend gebruikt voor technische doeleinden zoals objectdetectie en navigatie. Er vindt geen identificatie, analyse of verwerking plaats van persoonsgegevens zoals gezichten of andere individuele kenmerken. De verzamelde data is daarmee functioneel en niet herleidbaar tot personen.

Het project verwerkt geen persoonsgegevens in de zin van de AVG, volgt of profileert geen individuen, en heeft geen directe besluitvorming heeft met gevolgen voor individuele burgers. Er wordt gebruik gemaakt van de technologie van Roboat, waar eerder een Ethische Bijsluiter voor is gemaakt. Het gaat wederom om een korte proef. Er is daarom geen aanvullende Ethische Bijsluiter gemaakt.

Privacy- en ethische waarborgen die binnen het project autonome ruimschuit wel zijn getroffen:

• Beeldmateriaal wordt uitsluitend ingezet voor autonome vaarsystemen en objectherkenning.
• Er wordt geen gezichtsherkenning of persoonsgerichte analyse toegepast.
• Data wordt verwerkt volgens het principe van dataminimalisatie.
• Opslag en gebruik van data volgen strikte beveiligings- en privacyprotocollen.
• Transparantie naar betrokken stakeholders over datagebruik is gewaarborgd.

CPA-advies

De gemeente Amsterdam hecht grote waarde aan het zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. Om dat te waarborgen heeft het gemeentebestuur een onafhankelijke commissie ingesteld, de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam (CPA).

Er is geen CPA-advies nodig voor dit project. Binnen het project Autonome Ruimschuit Amsterdam worden geen persoonsgegevens verzameld of verwerkt. De sensoren aan boord van het autonome vaartuig verzamelen uitsluitend technische en omgevingsdata die noodzakelijk zijn voor veilige navigatie en functionele monitoring (zoals GPS-coördinaten, sonar- en lidarbeelden, en niet-herleidbare camerabeelden gericht op objectherkenning in de vaaromgeving).

Er is dus geen sprake van complexe of politiek gevoelige verwerking van persoonsgegevens, noch van het gebruik van hoog risico algoritmes die autonome beslissingen nemen over of met impact op individuen. De camerabeelden worden niet gebruikt voor gezichtsherkenning, gedragsanalyse of enige persoonsgerichte verwerking. Daarom is een advies van de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam (CPA) niet van toepassing op dit project.