Sfeer- en actieverslag Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag

De Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag | 25 november 2025  
Samen aan de slag voor een leefbare stad  
 
“We gaan op berenjacht 
We gaan een hele grote vangen 
Wat een prachtige dag! 
We zijn niet bang. 

Oh jee! Een dilemma! 
Een beer van een dilemma 

We kunnen er niet bovenover 
We kunnen er niet onderdoor 
O nee! 
We gaan er dwars door heen!” 

Dát was de energie tijdens de Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag op maandag 25 november 2024. Dit 6e klimaatevent stond in het teken van samenwerken en actie. Ambtenaren en ook zo'n 30% maatschappelijke partners, bewoners en ondernemers werkten de hele dag samen aan oplossingen voor grote uitdagingen: duurzaamheid, sociale opgaven, ruimtegebrek en het verminderen van bureaucratie. 

De Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag draaide om dóen. Geen abstracte plannen, maar concrete stappen. Tijdens deze dag werkten we aan doorbraken op obstakels zoals het opraken van grondstoffen, gebrek aan juridische ruimte of gebrek aan toekomstgerichte financiering, en werkten we samen aan een eerlijk en leefbaar Amsterdam voor iedereen.  

Opening: de berenjacht begint
Zoals dagvoorzitter Harm Edens al in zijn welkomstwoord in het Tobacco Theater aan de Nes zei: “De uitdagingen zijn groot, maar dat zijn wij ook!”.  

Met de gezamenlijke oproep “We gaan op berenjacht, we gaan dwars door dilemma's heen!” – werd de toon gezet. We richten ons op de toekomst, op doorbraken, niet op blijven hangen in problemen en obstakels . 

Durf je denken uit te dagen: macht, moed en moraal. 
De middag begon met een speech van filosoof Humberto Schwab, die sprak over moed en gewoontes doorbreken. Hij stelde de vraag: “Wat houdt jou tegen om verandering te brengen? Durf je buiten de gebaande paden te denken en te doen?”  

Trots op de leergang Duurzame Doorbraken 
Daarna presenteerden collega's uit de leergang Duurzame Doorbraken hun acties. Deze collega's streden het afgelopen jaar voor duidelijke oplossingen voor uitdagingen in de stad.  Iedere dag werkten zij aan grote doorbraken, zoals:  
 
- Groenafval composteren, direct in het park waar het groenafval gesnoeid wordt 
- Klaslokalen meer koelte geven door schaduw  
- Laagdrempelige verduurzamingsinfo op 'Mijn Amsterdam’-omgeving 
- Meer bomen, op andere manieren zoals de boom-cocoon 
- Scheiding van kartonafval voor kleine bedrijven 
 
Iedere casus lijkt logisch, maar kost tijd en energie  om voor elkaar te krijgen . Alle verhalen, casussen en een samenvattende video over de leergang vind je hier: Leergang Duurzame Doorbraken - openresearch.amsterdam 
 
De verhalen van deze doorzetters laten zien wat er gebeurt als je vasthoudt aan je doel, ook als het lastig wordt. En deze groep collega’s gaat door met hun doorbraken. Het komende jaar, en de jaren daarna. Zij kunnen jou ook helpen met een doorbraak. Mail ze op Duurzamedoorbraken@Amsterdam.nl en leg je bureaucratische, morele of praktische vragen voor aan het gilde dat zij nu vormen. Zij helpen je verder.  
 
Bomen planten en Ons Amsterdam in 2050 
Ook berekenden en compenseerden we de 28 ton CO2-uitstoot van dit evenement door 1.750 bomen te planten in Tanzania, via het project Planting on Demand. Tijdens een liveverbinding met Tanzania presenteerde Said Katensi, medeoprichter van het project, hoe deze bomen bijdragen aan CO2-opslag, voedselproductie en werkgelegenheid voor de lokale gemeenschap. 

In de interactieve leermodule & film Amsterdam 2050, gepresenteerd door Simone Kiers en Emma Kropman, kregen deelnemers een toekomstbeeld te zien van een duurzame stad. De film liet zien welke keuzes nú nodig zijn om Amsterdam leefbaar en klimaatbestendig te houden. 

Actie in doorbraaksessies
Na de plenaire sessies volgden kleinere doorbraaksessies. In negen groepen werkten mensen samen aan concrete vraagstukken die voor de stad belangrijk zijn:  

• Beton is op. Op naar een nieuw schoonheidsideaal voor de stad 

• Duurzaamheid agenderen in een spannende setting 

• Gebiedsbudgetten voor verduurzaming 

• Gunnen aan een energiegemeenschap zonder aanbesteding: hoe dan?!  

• Jij op de perfecte temperatuur: efficiënter en gezonder dan ruimteverwarming 

• Onthoepelen: buig hoepels om naar een rechte weg richting resultaat    

• Overkom je eigen vooronderstellingen 

• Succesfactoren voor duurzame gebiedsontwikkeling 

• Verduurzaming Verenigingen van Eigenaren (VVE's) 

De sessies waren praktisch en gericht op samenwerking. Ambtenaren en maatschappelijke partners wisselden ideeën uit en zoeken samen naar oplossingen die direct toepasbaar zijn. 
 
Breng oplossingen verder, doe mee op het thema dat bij jou past  
Bij iedere sessie was een live-actietekenaar aanwezig om het proces en de uitkomsten visueel vast te leggen. Deze tekeningen, en opbrengsten van de sessies, werden gepresenteerd aan de hele zaak, inclusief wethouder duurzaamheid Dirk de Jager. Ontdek alle tekeningen, en ook notulen, actiepunten en collega's of bewegingen om je direct bij aan te sluiten rond deze thema's hier: De Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag - openresearch.amsterdam 
 

De verduurzaming van VvE’s: kansen en obstakels 
Na gezamenlijk eten ging het in de avond eerst over de grootste woonvorm in Amsterdam: Verenigingen van Eigenaren (vve’s). Vaak hebben bewoners van een VVE   behoefte aan verduurzaming en verbetering van hun woning, maar lopen ze vast op problemen zoals hoge kosten, ingewikkelde regelgeving of het gebrek aan duidelijke informatie. 

Schrijver van het boek ‘De lange Hordeloop’, Frank Steenkamp, vertelde hoe twee Amsterdamse vve’s hun gebouwen stap voor stap verduurzaamden. Hij deelde welke obstakels zij tegenkwamen, maar ook hoe samenwerking met gemeente en andere partijen hen vooruit hielp. Een belangrijk punt uit deze sessie was dat gemeentelijke ondersteuning voor vve’s belangrijk is om verduurzaming op te schalen.  
 
Meer over de uitdagingen en mogelijkheden van de verduurzaming van vve’s vind je in de publicatie:’ De lange hordeloop’, waarvan het eerste exemplaar deze avond feestelijk werd uitgereikt: De lange hordeloop | Een lesje verduurzaming van twee Amsterdamse vve's - openresearch.amsterdam .  

Eerder op de dag kwamen uit de doorbraaksessie Verduurzaming van vve's ook concrete actiepunten: De Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag - openresearch.amsterdam  

De Zaak Shell: verantwoordelijkheid en keuzes
Vervolgens: delen uit de vijfsterrenvoorstelling De Zaak Shell. Regisseur Rebekka de Wit opende met een vlammend betoog over de noodzaak van deze voorstelling, in een wereld waarin 1,2 parkeerplaats, en niet 1,2 boom de norm is bij het ontwikkelen van nieuwe gebieden.  

Acteur Jaap Spijkers liet de spanning tussen verantwoordelijkheid en actie snijdend scherp zien. In zijn twee rollen als ‘burger’ en ‘bestuurder’ toonde hij hoe moeilijk het kan zijn om duurzame keuzes te maken als je doet wat je altijd al deed. En ook hoe belangrijk het is om verantwoordelijkheid te nemen. 
 
Want als iedereen verantwoordelijk is, wie neemt dan de verantwoordelijkheid echt op zich?  
 
Die vraag mogen we onszelf als overheid, en als ambtenaar werkzaam in die overheid, iedere dag stellen.   

Buurtgericht verduurzamen: dichtbij en samen 
Het avondprogramma sloot af met een sessie over buurtgerichte verduurzaming. In het panelgesprek werden de rol van Bestuurder, Ambtenaar en Bewoner – die zo scherp uiteengezet worden in de voorstelling De Zaak Shell - op het podium gebracht door Tanja Jadnanansing (stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Zuidoost), Bilal Bourik (gebiedsverbinder Vensperpolder), Jeroen Dijk (ambtelijk opdrachtgever Blomwijckerbuurt) en Hielke Ploeg (Stichting Woon! Venserpolder). Tussen hen in stond de Toekomststoel met de bedoeling om toekomstige generaties aandacht te geven in de keuzes die we vandaag maken. 
 
In het panelgesprek stond de energietransitie centraal, met name hoe je duurzame veranderingen bespreekt in buurten waar veel bewoners het financieel zwaar hebben. Stadsdeelvoorzitter Tanja Jadnanansing benadrukte het belang van nabijheid en verbinding: “In Zuidoost staan wij voor LEF: Luisteren, Empathie en Feedback. Wij werken vanuit Ubuntu, wat betekent dat we het samen doen.”  
 
Buurtverbinder Bilal Bourik sprak over de uitdaging om bewoners, corporaties en maatschappelijke organisaties samen te brengen en stelde: “Als je bewoners centraal stelt, moet je ook oog hebben voor de collectieve geschiedenis die hen verbindt.” Jeroen Dijk, ambtelijk opdrachtgever Blomwijckerbuurt, benoemde zijn dilemma over ongelijk investeren in gelijke kansen: “Het is niet altijd eenvoudig, maar we proberen koppelkansen te benutten.”  
 
Hielke Ploeg van Stichting Woon! voegde hieraan toe dat de betrokkenheid van bewoners bij de energietransitie een proces van lange adem is, maar dat er stap voor stap vooruitgang wordt geboekt. “Bewoners moeten niet alleen worden betrokken, maar ook ruimte en ondersteuning krijgen om bij te dragen aan deze transitie.” 
 
Het hele verslag van het panelgesprek vind je hier: Panelgesprek: De Bestuurder, de Ambtenaar en de Bewoner – KennisActieProgramma 

 
Slotwoord: woorden worden gedachten, dan gewoontes, dan waarden en dan lotsbestemming
De zaak Shell-regisseur Rebekka de Wit sloot de avond af met een vlijmscherp slotwoord dat ze tijdens het panelgesprek over Buurtgericht verduurzamen schreef. Ze combineerde haar slotwoord met het slotwoord uit De Zaak Shell. Over hoe onze woorden ertoe doen. Hoe het ertoe doet, hoe wij praten over onze stad. Hoe we praten over onze eigen mogelijkheden. En over ons eigen lef. Want alleen al in het kiezen van die woorden, dáárin zit de toekomst. Voor onszelf. Voor alle Amsterdammers. De toekomst voor onze stad van morgen.  
 
"Welke rol je ook hebt, je moet wel heel goed letten op je woorden. 
Want die worden misschien mijn gedachten, uw gedachten, onze gedachten. En die 
gedachten worden daden en die daden worden gewoontes en die gewoontes worden 
waarden en die waarden zullen onze lotsbestemming worden." - slotwoord uit De zaak Shell.   
 
 
--- 
Verbind je met een van de actiepunten, collega's of bewegingen uit de deelsessies van deze dag via De Amsterdamse Duurzame Doorbrakendag - openresearch.amsterdam 
 
Ook benieuwd hoe jij vandaag nog in jouw dagelijkse werk aan de slag kunt met duurzaam werken? Kijk op Duurzaam werken - Intranet­ Amsterdam  
 
Direct hulp nodig bij een dilemma? Vraag je collega’s die de Leerlijn Duurzame Doorbraken hebben gevolgd: duurzamedoorbraken@Amsterdam.nl .  
 
Je kunt ook altijd terecht bij je teamlead. Want ‘Onze stad van morgen’ en het ‘duurzaam, tenzij'-werken, dat is van en voor ons allemaal. Zo komen we stap voor stap verder in de keuzes die we moeten maken voor een Amsterdam dat klaar is voor de toekomst.

Dit verslag is geschreven door Dieuwke van der Wal, communicatieadviseur Bestuursopdracht Duurzame Toekomst Stad en Organisatie 

De tekeningen tijdens deze sessie zijn onder andere gemaakt door Hester Kaars (Van overzicht naar inzicht - Hester Kaars), Hjalmar Haagsman (hetcompleteplaatje.nl), Co-visualisatie.nl, Sketchy Business en Design Studio Sketching Maniacs