Equal opportunities in the city

Article

External knowledge institution

Qualitative

Redactie openresearch.amsterdam

FRIS Supermarkt - een sociale supermarkt voor gezinnen in een financieel kwetsbare situatie

De nieuwe Amsterdamse FRIS Supermarkt laat gezinnen in een financieel kwetsbare situatie gratis winkelen én geeft ze meer kansen in de maatschappij. In de supermarkt helpen we gezinnen met unieke LifeCoach trajecten aan structurele verbeteringen in hun leven. Zo krijgen zij zelfvertrouwen en waardigheid terug.

Lees hier meer over de FRIS Supermarkt.

FRIS Supermarkt is een initiatief van Studiezalen, een stichting die kinderen van kwetsbare wijken de kans, ruimte en begeleiding geeft om zich te ontwikkelen. De nieuwe sociale supermarkt is onderdeel van de totaalaanpak van Studiezalen om het leven van gezinnen positief te veranderen op de lange termijn.

Bron: Studiezalen TV

Article

Book: Equal opportunities in the city

Social inequality is a complex issue. Scientific insight, built up over a longer period of time and from multiple perspectives, is indispensable for structural solutions. The University of Amsterdam (UvA) has broad expertise in this field. Inequality is a spearhead in the research. The Amsterdam Center for Inequality Studies, affiliated with the UvA's social faculty, combines scientific expertise in this field with social engagement. Researchers from different disciplines work together to get a grip on the origin and prevention of inequality.

This volume

The contributions to this volume examine the state of knowledge in the field in question for a large number of themes, and which knowledge questions are still open. We want to contribute to the UvA's ambition to strengthen the connection with the city. We therefore hope that this collection will reach different audiences: policymakers, politicians, social partners and scientists. By posing new knowledge questions, we hope to contribute to a knowledge base and research agenda with which the city, social partners and science can move forward in their ambition to strengthen ties.

Source: van de Werfhorst, H., & van Hest, E. 2019. Gelijke kansen in de stad. Amsterdam University Press. ISBN: 9789048550890

Article

National organisation,

Evaluation

Infectious Diseases

Redactie openresearch.amsterdam

De coronacrisis en de stad

De coronacrisis heeft allerlei directe en indirecte gevolgen voor inwoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen en gemeenten. Het verdere verloop van de crisis is ongewis en de ernst van de economische en maatschappelijke gevolgen zijn moeilijk in te schatten.

Moeilijk is ook dat iedereen overspoeld wordt door een overvloed aan publicaties over effecten, meningen, verwachtingen en mogelijke beleidsantwoorden. Elke dag komen nieuwe inzichten beschikbaar. Toch moeten de steden beredeneerde keuzes maken voor hun toekomst.

Daarom zijn door Platform31 (in de maand juni) vele inzichten en meningen – als een bewegend doel – geïnventariseerd, geordend, gecategoriseerd en geduid. Deze inventarisatie en duiding van effecten, en bandbreedtes van effecten, helpt steden helpen om eigen integrale beredeneerde keuzes te maken. Hiermee kunnen de effecten van de coronacrisis gemitigeerd worden, en kan men idealiter sterker uit de crisis tevoorschijn te komen… op termijn.

Bron: website Platform 31

Article

National organisation

Academic

Redactie openresearch.amsterdam

De wereld in een stad. Migratiediversiteit en stedelijk beleid in Europa

Deze verkenning behandelt voorbeelden van de omgang met de toegenomen migratiediversiteit in een groot aantal Europese steden. De hoofdstukken zijn gebaseerd op internationale onderzoeksprojecten die door Nederlandse onderzoekers zijn geleid. Het blijkt dat er geen one-size-fits-all aanpak bestaat. Daarvoor zijn de verschillen tussen de onderzochte steden te groot. Wel kiezen beleidsmakers in deze steden steeds vaker voor een generieke benadering voor de gehele stedelijke samenleving en niet voor specifiek beleid voor bepaalde migrantengroepen.

Migratiegerelateerde diversiteit

Internationale migratie naar West-Europa kenmerkt zich door een steeds grotere verscheidenheid aan herkomstlanden, migratiemotieven, opleidingsniveau's, verblijfsstatussen en verschillen in verblijfsduur van migranten. Vanwege deze verscheidenheid spreken we van migratiegerelateerde diversiteit, of kortweg 'migratiediversiteit'.

Steden

Steden zijn de plaats waar migranten binnenkomen en voor het eerste kennismaken met de samenleving waarin ze zich, al dan niet tijdelijk vestigen. Naast de aankomstplaats zijn steden voor migranten steeds vaker ook een vertrekpunt. De stedelijke bevolking krijgt steeds meer een vlottend karakter.

Godfried Engbersen en Peter Scholten (red.)

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Den Haag 2018

Bron: website WRR

Article

National organisation

Academic

Redactie openresearch.amsterdam

Sturen op gemengde wijken

Sinds de Tweede Wereldoorlog wordt het beleidsideaal van de gemengde wijk ingezet om de negatieve gevolgen van concentraties van bepaalde bewonersgroepen in buurten tegen te gaan: via nieuwbouw, stadsuitbreiding, herstructurering en transformatie. De laatste jaren lijkt dit ideaal aan kracht in te boeten. Door de economische crisis, de beëindiging van het Wijkenbeleid en herziening van de Woningwet, kwam de stedelijke herstructurering tot stilstand. Inmiddels maken gemeenten en corporaties zich zorgen over de concentraties van kwetsbare mensen in buurten met goedkope woningen. Tegelijkertijd zijn er zorgen over te krappe naar gemeenten gedecentraliseerde taken in het sociaal domein en doen zich – als gevolg van Europese wetgeving en de herziene Woningwet – majeure veranderingen in de corporatiesector voor. De combinatie van deze ontwikkelingen werpen nieuw licht op het denken over gemengde wijken.

Is de gemengde wijk nog een relevant beleidsconcept voor stedelijke partijen in dit tijdsgewricht? In dit rapport verbindt Platform31 de beleidspraktijk van zes steden met de beleidshistorie van de gemengde wijk in Nederland en met inzichten uit de wetenschap. Platform31 interviewde bijna 40 strategen en bestuurders over de gemengde wijk in zes steden: Breda, Ede, Groningen, Leeuwarden, Nijmegen en Tilburg. Vanuit drie perspectieven zijn de doelen, ambities en praktijken van menging in kaart gebracht: de lokale overheid, de corporatiesector en het sociaal domein. Signaleren lokale beleidsmakers, vertegenwoordigers van corporaties en zorgorganisaties in toenemende mate segregatie? Wat is hun visie op deze ontwikkeling en welke stedelijke afspraken komen hieruit voort? In hoeverre speelt het beleidsconcept van de gemengde wijk nog een rol in de aanpak van segregatie? En welke interventies worden hiervoor ingezet?

Auteur Matthijs Uyterlinde, Jeroen van der Velden en Irene Bronsvoort (Platform31)

Verschijningsdatum mei 2018

Volledige PDF te vinden op website Platform31

Article

National organisation

Explorative

Liveability

Redactie openresearch.amsterdam

Kwetsbare wijken in beeld

Platform31 en het G32-stedennetwerk zoeken in het kennisprogramma ‘Nieuwe perspectieven voor stedelijke vernieuwing’ naar vruchtbare aanpakken om de sociale, fysieke en economische kwaliteit van kwetsbare wijken op peil te houden. Welke vraagstukken doemen op, welke oplossingen worden ingezet en welke beleidskaders zijn daarbij nodig? Dit rapport is onderdeel van het kennisprogramma en brengt de huidige staat van de kwetsbare wijken in Nederland in beeld.

De afgelopen twintig jaar zijn veel Nederlandse stadswijken ingrijpend verbeterd. Sinds eind jaren negentig investeerden de steden, in samenwerking met woningcorporaties en marktpartijen en met steun van het Rijk, miljoenen in de verbetering van kwetsbare wijken. Door de economische crisis en door gewijzigd overheidsbeleid, raakte de stedelijke vernieuwing de afgelopen vijf jaar echter in een impasse.

Platform31 onderzocht hoe het nu met deze wijken gaat. Vanaf 2012 stagneert de positieve ontwikkeling van de leefbaarheid in wijken die de afgelopen decennia als probleemwijk, aandachtswijk of prioriteitswijk zijn gelabeld. Verdiepend onderzoek in twaalf wijken naar oorzaken van de afnemende leefbaarheid laat zien dat in deze wijken concentraties ontstaan van kwetsbare groepen, zoals mensen die in armoede of met schulden leven, vroegtijdige schoolverlaters en mensen uit de maatschappelijke opvang. De crisis, maar ook de nieuwe Woningwet en de decentralisaties in het sociale domein komen hard aan in deze wijken. Een nieuwe impuls is daarom nodig van gemeenten, Rijk en andere maatschappelijke partners.

Aan deze verkenning liggen twee deelstudies ten grondslag. Rigo Research en Advies voerde in opdracht van Platform31 een kwantitatieve analyse van de leefbaarheid uit in meer dan 130 (voormalige) kwetsbare wijken op basis van de Leefbaarometer, een statistisch instrument waarmee de leefbaarheid sinds 2002 op buurtniveau wordt gemonitord. Ten tweede zijn twaalf kwalitatieve wijkanalyses uitgevoerd. Samen met het hoofdrapport Kwetsbare wijken in beeld download u de rapportages van de beide deelstudies (ingesloten in een zip-bestand).

Auteurs Matthijs Uyterlinde en Jeroen van der Velden

Verschijningsdatum maart 2017

Volledige PDF beschikbaar via website Platform31

Article

Amsterdam University of Applied Sciences

Explorative

Roland Oude Ophuis

Sociaal werk in stadswijken waar problemen zich opstapelen

In dit artikel worden de consequenties besproken van de ruimtelijke uitsortering ten gevolge van ontwikkelingen op de woningmarkt voor de opdracht van sociaalwerk in de stad. We kijken daarbij naar de aard en de impact van de brede residualiseringsopgave op sociaal werk.

Auteurs: Saskia Welschen & Lex Veldboer.

Gepubliceerd in Beleid en Maatschappij

Article

Data

Diversity

Redactie openresearch.amsterdam

Een stad van ongelijkheid

In deze factsheet zijn de meest recente Amsterdamse cijfers opgenomen over ongelijkheid. De meeste cijfers zijn afkomstig uit onderzoeken van de gemeentelijke directie Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS). Andere cijfers komen uit andere bronnen: de politie, de GGD, het Meldpunt Discriminatie en het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Uit de cijfers blijkt dat laagopgeleide mensen, vrouwen, en mensen met een niet-westerse migratie-achtergrond in Amsterdam relatief minder kansen en negatievere ervaringen hebben. Groepen Amsterdammers bij wie kenmerken samenvallen, hebben te maken met een opeenstapeling van ongelijkheid, onveiligheid en gebrek aan kansen. Overigens doet deze factsheet niet volledig recht aan de werkelijkheid van een hyperdiverse stad. Op de indeling in een ‘westerse’ of ‘niet-westerse’ migratieachtergrond is bijvoorbeeld het nodige af te dingen. Om informatie goed inzichtelijk te maken, vallen nuances noodgedwongen weg.

Behandeld in Commissie Kunst Diversiteit en Democratisering 27 januari 2021

Behandelend ambtenaar: OJZD/Diversiteit, Milanne Mulder, milanne.mulder@amsterdam.nl

Voor meer informatie klik hier

Article

Amsterdam University of Applied Sciences

Kansen en bouwstenen voor Reigersbos in A'dam Zuidoost

In samenwerking met de gemeente Amsterdam organiseert HvA Urban Governance & Social Innovation een langjarig actie-onderzoek rondom de Strategische Buurtonwikkeling. De onderzoekers van lectoraat Bouwtransformatie onderzochten in Reigersbos, Zuidoost hoe we voor bewoners - en jongeren in het bijzonder - de relevante sociale opgaven kunnen ontdekken en zodanig ruimtelijk verbeelden dat knelpunten en kansen zichtbaar worden.

METHODIEK

Voor het onderzoek is de wijk ruimtelijk en sociaal geanalyseerd, zowel door veldonderzoek en ontwerpend onderzoek. Daarnaast zijn 14 jongeren en 9 ouderen geïnterviewd. Ook is gebruik gemaakt van de verkenningen die al in opdracht van het planteam waren uitgevoerd. Met de analyses proberen we handvatten te bieden voor de versterking van de wijk.

OPBOUW

Als vorm is gekozen voor een gevoelskaart. Daarin proberen we vanuit een integraal ruimtelijk-sociaal perspectief de bestaande situatie en de mogelijke ontwikkelingen te bezien. Wat zijn de fysieke ingrepen die ook van sociale meerwaarde zijn?

De analyse is geordend in vier stappen. In de eerste stap wordt de essentie van Reigersbos zichtbaar gemaakt. Vervolgens wordt in de tweede stap een diagnose van de uitdagingen van Reigersbos gemaakt. Samen leveren deze de eerste set bouwstenen voor een toekomstperspectief. In de derde stap kijken we vanuit de ogen van de bewoners zelf. Daarvoor zijn 9 ouderen en 14 jongeren geïnterviewd. Ook die leveren een set bouwstenen. In de vierde en laatste stap wenden we de blik naar de toekomst. Wat leert deze integrale analyse? Welke samenhangende set van ingrepen lijkt cruciaal en kansrijk?

Het in beeld gebrachte toekomstperspectief bundelt signalen, sferen, trends en ontwikkelingen op het snijvlak van de fysieke omgeving en de sociale leefwereld.

Handvatten voor de versterking van sociaal middels fysieke ingrepen:

Verbinden door het hart van Reigersbos intern te versterken.
Hechten door vanuit iedere buurt een veilige en fijne route naar het centrum te maken
Verrijken door naast hulp, juist ook condities te scheppen die kansen mogelijk maken.

TOT SLOT

De gevoelskaart probeert door de integrale blik en beeldende manier van communicatie het gesprek tussen gemeentelijke afdelingen, maatschappelijke organisaties en burgers mogelijk te maken om zo actief bij te dragen aan het handelingspersperspectief van de Ontwikkelbuurt professional. In die zin is het geen eindpunt, maar een startpunt voor een betere buurt.

Deze publicatie is onderdeel van een serie. Eerder zijn de Kansen en bouwstenen voor de Rechte H-buurt onderzocht, governance aanbevelingen gedaan en het perspectief van Buurtdragers gedaan verkend.

Article

GGD Amsterdam

Evaluation

Sociaal uitgesloten in de grote stad

Sociale uitsluiting is zowel een oorzaak als een gevolg van een slechtere gezondheid. De Gemeente Utrecht en de Academische Werkplaats G4 USER hebben onderzoek gedaan naar de situatie van sociaal uitgesloten burgers in de vier grote steden. Hoe vaak komt sociale uitsluiting voor in de G4? Wie zijn sociaal uitgesloten? In welke situatie bevinden deze mensen zich en hoe ervaren zij dit zelf? Hoe kijken zij naar de toekomst? Welke hulp hebben zij daar eventueel bij nodig? En wat vinden professionals nodig of wenselijk voor deze groep?

Vanuit de Academische Werkplaats G4 USER is een vragenlijst ontwikkeld voor het meten van sociale uitsluiting, de Social Exclusion Index for Health Surveys (SEI-HS) [1,2]. In het najaar 2012 namen 19 GGD’en waaronder de GGD Amsterdam, GGD Haaglanden, GGD Rotterdam Rijnmond en GG&GD Utrecht deze vraagstelling op in de gezondheidsenquête voor volwassenen van 19 jaar en ouder. In de G4 hebben 28.652 inwoners de enquête ingevuld.

Bevindingen

In de vier grote steden is de kans op sociale uitsluiting twee keer zo hoog als elders in Nederland. In de G4 zijn naar schatting 180 duizend volwassenen sociaal uitgesloten. Vanuit de Academische Werkplaats G4-USER is onderzoek gedaan naar de situatie van deze groep en naar hun ervaringen en perspectieven. Bijna de helft van de sociaal uitgesloten volwassenen in de G4 is werkloos of uitkeringsgerechtigd en twee derde heeft een niet westerse achtergrond. Hun sociale netwerk is vaak beperkt en kwetsbaar. Ze kampen met veel gezondheidsproblemen, ervaren weinig regie over het eigen leven en hebben vaak een negatief of onrealistisch toekomstbeeld. Een laag inkomen en schulden veroorzaken bij deze groep veel stress en beperken de participatie en de toegang tot zorg.

Het merendeel van de sociaal uitgesloten volwassenen wil (meer) participeren in de maatschappij, maar heeft daarbij ondersteuning nodig. De toekomstige sociale wijkteams lijken een geschikt instrument om deze groep laagdrempelige hulp op maat te bieden. Aandachtspunten zijn een outreachende aanpak en ook hulp bieden zonder dat er sprake is van een actieve hulpvraag. De resultaten zijn vervolgens voorgelegd aan de klankbordgroep en met hun input is de rapportage verder afgemaakt.

Auteurs: Addi van Bergen, Annelies van Loon, Carina Ballering, Bouwine Carlier en Maartje Aangeenbrug

Bron: website G4-USER

Article

Gemeente Amsterdam Bestuurs- en Management Advisering

Model,
Evaluation

Carolien Köppen

Uitvoeringsplan Weerbare Mensen, Weerbare Wijken

In het najaar presenteerde het college het programmaplan Weerbare Mensen, Weerbare Wijken. Dit meerjarige programma is gericht op het verminderen van de sociale ontwrichting door drugshandel van buurten en (kwetsbare jonge) mensen en op het weerbaarder maken van wijken en jongeren tegen de aantrekkingskracht van drugs. Dit programma vormt samen met de het programma De Weerbare Stad, het versterkingsplan van het RIEC Amsterdam Amstelland (met als doel het tegengaan van ondermijning door drugshandel), het programma Positief Perspectief, de inzet op schoolveiligheid en het Gezondheidspreventief Drugsbeleid een stevige en veelomvattende aanpak. Alle activiteiten in het plan kunnen alleen gedaan worden door intensieve samenwerking met vele partners. De maatregelen zijn owel repressief als preventief en beslaan het sociale, het fysieke, het zorg- en het veiligheidsdomein en volgen allemaal een ander ritme. Sommige kunnen direct starten of zijn al bezig, andere hebben meer tijd nodig. Sommige starten met een kleinere focus, andere beslaan direct een grotere groep of een groter gebied. Wat alle maatregelen gemeen hebben is dat ze mensen stimuleren om andere keuzes te maken, of om zich te mobiliseren zodat de wal het schip kan keren.

Behandeld in Commissie Algemene Zaken 18 juni en 28 mei 2020

Behandelend ambtenaar: Actiecentrum Veiligheid en Zorg / Directie Openbare Orde & Veiligheid,

Carolien Köppen, c.koppen@amsterdam.nl

Voor meer informatie klik hier

Article

GGD Amsterdam

Academic,
Model

Sterk en Zwak in Amsterdam

In welke Amsterdamse gebieden en voor welke leefdomeinen gaat het minder goed met de inwoners? Uit welke leefdomeinen kan een gebied juist kracht putten? Om een bijdrage te leveren aan het antwoord op deze vragen heeft de GGD, vanuit haar taak om inzicht te geven in de gezondheidssituatie van de bevolking, een nieuw instrument ontwikkeld. Hiermee brengen we verschillende leefdomeinen in kaart die samenhangen met de gezondheid van (met name) de volwassen inwoners in de gebieden van Amsterdam. Waar zien we sterke en zwakke punten?

Gebiedsgericht werken vraagt om gebiedscijfers
In het sociaal domein hebben we te maken met complexe, sociaaleconomische, somatische en psychosociale problematiek. In Amsterdam is gebiedsgericht werken in het sociaal domein geintroduceerd, bijvoorbeeld voor de wijkzorg en de inrichting van de basisvoorzieningen. Met het gebiedsgericht werken neemt de behoefte aan gebiedsgerichte informatie over een brede range aan leefdomeinen toe ter ondersteuning van de verschillende partijen die samenwerken in een gebied. Betrouwbare informatie is nodig om sturing te geven aan beleid en uitvoering.

Voor het in beeld brengen van de 22 Amsterdamse gebieden hebben wij, in de geest van de Zelfredzaamheidmatrix (ZRM)1, 11 leefdomeinen gedefinieerd:
1. Financiën
2. Werk en Opleiding
3. Huisvesting
4. Huiselijk Geweld
5. Geestelijke Gezondheid
6. Lichamelijke Gezondheid
7. Middelengebruik
8. Leefbaarheid
9. Sociaal Netwerk
10. Maatschappelijke Participatie
11. Criminaliteit en Veiligheid

Auteurs: Claudia Verhagen en Marcel Buster

Bron: website G4-USER

Article

Academic

Josca Boers

Samenleven met verschillen in West

In Amsterdamse stadsdelen is er zorg over de onderlinge verhoudingen tussen bevolkingsgroepen in buurten. De sociale cohesie lijkt in sommige buurten onder druk te staan. Amsterdamse stadsdelen wilden daarom meer inzicht verkrijgen in de aanwezigheid en achtergrond van spanningen en sociaal vertrouwen tussen bevolkingsgroepen in buurten. Zij wilden graag weten welke beschermende- en risicofactoren er zijn om de juiste maatregelen te kunnen treffen. Door Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam (O+S) en het verwey-Jonker Instituut is in 2011 hiertoe een verdiepend onderzoek uitgevoerd in twintig buurten in vijf Amsterdamse stadsdelen: West, Nieuw-West Oost, Zuid en Zuidoost. Het onderzoek is uitgevoerd met wetenschappelijk ondersteuning vanuit de Leerstoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universiteit.

Article

Amsterdam University of Applied Sciences

Academic

Healthcare & Well-being

Met elkaar of naast elkaar?

Het beleidsideaal van hybridisering in het sociaal domein staat voor een situatie waarin professionals en informele partijen steeds meer onderling verweven raken in hun ondersteuning van kwetsbare huishoudens. Informele en formele partijen zouden in dat ideaal steeds nauwer met elkaar optrekken en taken uitwisselen, en op basis van gelijke waardeoriëntaties komen tot een ‘coproductie’ van ondersteuning. Hybridisering is een belangrijk streven in de gebieden waarin het wijkteamonderzoek van de werkplaats Sociaal Domein (2016-2018) is uitgevoerd. Met dit onderzoek werpen wij licht op de invulling van dat beleidsideaal in de praktijk, door te bestuderen of en hoe professionals uit wijkteams samenwerken met uiteenlopende informele partijen. In deze rapportage wordt verslag gedaan van de bevindingen van het deelonderzoek dat binnen dit project is uitgevoerd in Oud Noord (Amsterdam Noord). Voor dit onderzoek zijn diepte-interviews afgenomen met professionals van Samen Doen teams, activeringsteams, de Ouder- en Kind Teams en de wijkzorgnetwerken in Oud Noord. Daarnaast zijn diepte interviews afgenomen met ‘Informele partijen’. ‘Informele partijen’ worden in dit onderzoek opgevat als een brede categorie van diverse spelers; uiteenlopend van sociale netwerken, vrijwilligers, actieve buurtbewoners, verenigingen, sociaal ondernemers en ervaringswerkers. Onze conclusie is dat in Oud Noord eerder sprake is co-existentie dan van hybridisering. Formele en informele partijen benadrukken vooral het verschil tussen henzelf en de andere partij in hun manier van omgaan met bewoners. Informele partijen stellen zich in dit gebied vaak op aan de kant van de bewoner, als belangenbehartiger van de bewoner ten opzichte van de formele partijen. Ze beschouwen zichzelf als een essentiële schakel om formele voorzieningen voor bewoners toegankelijk te maken. Die rol lijkt ontstaan in reactie op het lage vertrouwen dat verschillende groepen bewoners hebben richting het formele domein.

Welschen, S., Metze, R., Haijen, J., & Rijnders, J. (2018). Met elkaar of naast elkaar? wijkteamprofessionals en informele krachten in Oud Noord over kwesties bij de gezamenlijke ondersteuning aan huishoudens in
kwetsbare posities . Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam, Lectoraat Stedelijk Sociaal Werken.

Bron: website HvA

Article

Data,
Model

G4 Achtergrondrapport Kansenongelijkheid

G4 rapport met achtergrondinformatie over kansenongelijkheid in Nederland. Op basis van wetenschappelijke inzichten en gesprekken met wetenschappers en professionals wordt in beeld gebracht waar kansenongelijkheid zich voordoet en waarom. Iedere inwoner van Nederland moet de kans krijgen om zijn menselijk kapitaal optimaal te ontwikkelen en te benutten. Nu bepalen sociaal-economische achtergrond, herkomst en zelfs postcode nog te vaak of dit daadwerkelijk lukt. Kansenongelijkheid is een internationaal verschijnsel, dat zich ook in een egalitaire samenleving als Nederland voltrekt en dat lijnrecht tegenover gelijkwaardigheid als belangrijk maatschappelijk uitgangspunt staat.

Behandeld in Gemeenteraad 20 januari 2021, Commissie Werk, Inkomen en Onderwijs 2 december 2020, Commissie Zorg, Jeugdzorg en Sport 12 november 2020, Werk, Inkomen en Onderwijs en Commissie Kunst, Diversiteit en Democratisering 11 november 2020

Behandelend ambtenaar:

Else Ham, stedelijk coördinator Tegengaan Kansenongelijkheid/PMB, e.ham@amsterdam.nl

Priscilla Obeng, OJZ/onderwijs, priscila.obeng@amsterdam.nl, 06-50866298

Voor meer informatie/voordracht klik hier

Voor meer informatie/voordracht 20 januari 2021 klik hier

Article

Gemeente Amsterdam Bestuurs- en Management Advisering

Explorative

G4 Propositie kansenongelijkheid

De toenemende groei van de steden heeft ons de afgelopen decennia welvaart gebracht. Helaas kent deze verstedelijking ook een keerzijde. Net als in andere wereldsteden zien we dat de groei van de G4 de verschillen in kansen tussen haar inwoners vergroot. Deze propositie schetst kort de achtergrond van bestaande ongelijkheid - wat we weten over oorzaken en wat werkt om ongelijkheid tegen te gaan - en doet voorstellen voor benodigde systeemaanpassingen om kansenongelijkheid weg te nemen.

Bron: G4 - Propositie kansenongelijkheid

Article

Gemeente Amsterdam Cluster Sociaal

Explorative

Redactie openresearch.amsterdam

Systeemaanpassingen voor meer kansengelijkheid

De afgelopen decennia is in veel grote steden, ondanks een stijgende welvaart, de kansenongelijkheid flink toegenomen.

Oorzaken van kansenongelijkheid vind je thuis in het gezin, in de buurt, in het systeem en in informele regels in de samenleving. In dit stuk richten we ons op de oorzaken die in het systeem liggen – denk aan wetten en regels, juist het gebrek daaraan of hoe we zaken georganiseerd hebben in Nederland. Om kansenongelijkheid te verkleinen en uiteindelijk op te heffen, moeten de barrières die het systeem opwerpt, worden aangepakt. Hiervoor is een nauwe samenwerking nodig met het Rijk omdat het Rijk een belangrijke speler is in het systeem.

Bron: G4 - Systeemaanpassingen voor kansenongelijkheid

Article

National organisation

Academic

Hans Boutellier

Sociaal weerbaar in de wijk

Nederland kent een traditie van stedelijk beleid. Dat is niet zonder succes gebleken: Nederland kent geen getto’s of wijken waar de overheid liever niet meer komt. Maar dat is geen gelopen race; in te veel wijken van Nederland nemen de problemen toe.

Gebiedsgericht werken dient steeds opnieuw te worden uitgevonden vanuit de actuele urgentie en mogelijkheden. In de komende jaren is de uitdaging om een antwoord te vinden op de stapeling van problemen in de wijken waar ondermijnende processen plaatsvinden. Het gaat dan vooral om de effecten van de drugseconomie op de sociale kwaliteit van wijken. Gemeenten, politie en justitie spelen daarin een cruciale rol, maar ook de reguliere organisaties van onderwijs, zorg en participatie zijn aan zet.

In dit essay onderzoeken we de rol van het sociaal domein inclusief het onderwijs voor een normatief offensief dat wijken zowel weerbaarder als kansrijker maakt. Een normatieve en emanciperende ondersteuning van wijkbewoners die een prettig en waardig leven willen leiden. Dat vraagt gek genoeg om discipline van bestuurders, ambtenaren en professionals – zij zullen de kokers moeten laten kantelen naar de problemen en kansen van de bewoners om de wijk sociaal weerbaar te maken.

Hans Boutellier, Freek de Meere & Anneke Brock
December 2020
Dit essay is geschreven voor de VNG in samenwerking met het Aanjaagteam
Ondermijning. Het kwam tot stand in nauwe samenspraak met een klankbordgroep
bestaande uit (in alfabetische volgorde): Michiel Geuzinge, Bernard ter Haar, Jos Kester,
Peter Noordanus (vz), Ali Rabarison, Loes van der Wees en Arre Zuurmond.

Bron: Verwey-Jonker Instituut

Article

University of Amsterdam

Academic

Willem Boterman

Multiple dimensions of residential segregation. The case of the metropolitan area of Amsterdam

In this contribution, we analyze residential segregation not just on the basis of dimenions of migration background and income but also according to educational level, class fractions, labor market status, and the employment sector . We use individual-level geocoded data for the entire population of the Metropolitan Area of Amsterdam to analyze residential orientations of households at eight different neighborhood types based on different levels of social mix, taking into account their employment sector, their age, educational attainment, income, type of contract, and migration background. We find that segregation based on income is relatively moderate but segregation on the basis of migration background and educational attainment level is relatively high. Multinomial regression models show that different class fractions are oriented to very different residential milieus. We conclude that a combination of dimensions of social positions yields a more nuanced and better conceptual framework for understanding the social geographies of urban areas.

Willem R. Boterman, Sako Musterd & Dorien Manting (2020) Multiple dimensions of residential segregation. The case of the metropolitan area of Amsterdam, Urban Geography, DOI: 10.1080/02723638.2020.1724439

Article

National organisation

Explorative

Redactie openresearch.amsterdam

Het verhaal van NPRZ

Sinds 2012 draait op Rotterdam-Zuid een programma dat gericht is op alom- vattende sociale verheffing. Over twintig jaar, zo rond 2030, moet het gebied, waar zo’n 200 duizend mensen wonen die gemiddeld nog geen twintig mille per jaar te besteden hebben, van wie een kwart van een uitkering leeft en de helft in onaantrekkelijke huizen woont, op orde zijn. Wat is dat, op orde zijn? Dat de mensen in deze wijken niet meer achterlopen op het gemiddelde van de vier grote steden. Positiever geformuleerd: dat kinderen met goed gevolg naar school gaan, dat hun ouders werk hebben in plaats van een uitkering, dat ook sociale stijgers in het gebied willen blijven wonen in plaats van zo snel mogelijk te vertrekken en dat de illegale economie een kopje kleiner is gemaakt.

Onze rapportage is in drie delen onderverdeeld. In hoofdstuk één beschrijven we wat NPRZ eigenlijk is. In zijn vormgeving en functioneren is het
een bijzondere constellatie van factoren en personen. In hoofdstuk twee brengen we in kaart waarom NPRZ lijkt te werken: we benoemen de door velen genoemde factoren (lange duur, oog op de bal, hechte coalitie, lichte constellatie) en proberen deze kenmerken te laden met werkzame bestanddelen. Het derde hoofdstuk besteden we aan de lessen en inspiratie die daar door anderen (gemeenten, het Rijk, NPRZ zelf) aan ontleend kunnen worden.

Bron: van Spijker, W., Tops, P. Het verhaal van NPRZ: Het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid en wat anderen daarvan kunnen leren.

Article

National organisation

Redactie openresearch.amsterdam

City Deal Eenvoudig Maatwerk

Veel inwoners die bij de wijkteams in de steden aankloppen, hebben problemen op het terrein van bestaanszekerheid: een slechte woonsituatie, gezondheidsklachten, schulden en inkomensproblemen. De stress die dat oplevert staat participatie vaak in de weg. In de City Deal Eenvoudig Maatwerk experimenteren 8 gemeenten met vormen van maatwerk. De kern hiervan: simpelweg doen wat nodig is en daarbij zo nodig denken buiten de paden van bestaande regels en budgetten.

Hoe elk van die 8 gemeenten dat doet – en welke lessen inmiddels geleerd zijn in de City Deals – kun je lezen in het Maatwerk Magazine dat in juni 2020 verscheen ter gelegenheid van de slotbijeenkomst van de City Deal. Alhoewel slotbijeenkomst… Tijdens die bijeenkomst werd bekend dat de City Deal Eenvoudig Maatwerk met een jaar verlengd is om nog meer vruchten te kunnen plukken van de samenwerking. Meer over de verlenging van de City Deal, lees je in het interview met projectleider Pieter Hilhorst, op deze site.

De City Deal Eenvoudig Maatwerk richt zich voor een belangrijk deel op preventie. Voor bepaalde groepen zijn nieuwe aanpakken nodig, zodat mensen bijvoorbeeld niet onbedoeld in de schulden raken. Samen met de belangrijkste rijksorganen op dit terrein en met onder andere woningcorporaties, ziektekostenverzekeraars en private partijen wordt hieraan gewerkt.

De City Deal Eenvoudig Maatwerk is voortgekomen uit de City Deal Inclusieve Stad.

Bron: Agenda Stad - Eenvoudig Maatwerk

Article

National organisation

Design research

Redactie openresearch.amsterdam

City Deal Inclusieve Stad

Sinds 1 januari 2015 zijn wij als gemeenten verantwoordelijk voor jeugdhulp, werk en inkomen en maatschappelijke ondersteuning. Hiermee is het meren- deel van de taken van het sociaal domein komen te liggen bij de overheid die het dichtstbij de inwoner staat. Rijk en gemeenten verwachten zo meer doel- treffendheid en doelmatigheid te realiseren.

De opgave voor de komende jaren is onder andere te vinden in het koppellen van de gewenste kwaliteitsverbetering in zorg en ondersteuning aan de noodzakelijke slag in efficiency en effectiviteit. De doorwerkingen hiervan zijn vergaand, raken alle betrokkenen in het sociaal domein en vragen van eenieder een andere rol.

Veel gemeenten hebben de decentralisatie van taken aangegrepen om de zorg en ondersteuning in hun stad flink te vernieuwen. Niet alleen vanwege de noodzaak om fors te bezuinigen, maar ook om de dienstverlening en ondersteuning te verbeteren en meer uit te gaan van eigen mogelijkheden van inwoners en hun omgeving.

Het adagium ‘één huishouden, één plan en één hulpverlener/regisseur’ komt bij velen tot uiting in speciale teams die in het leven zijn geroepen: de sociale wijkteams1. Hoewel de vorm en samenstelling van deze wijkteams wisselt per gemeente, is het algemene beeld in onze gemeenten dat ze bemenst worden door generalistisch werkende professionals2. Zij hebben de taak om op een laagdrempelige en toegankelijke wijze zorg en ondersteuning te bieden aan (kwetsbare) inwoners.

Bron: City Deal - De inclusieve stad

Article

City of Amsterdam Research and Statistics (O&S)

Data

Factsheet: Gezinsmigranten in Amsterdam:

Gezinsmigranten in Amsterdam: Wie zijn de Amsterdamse gezinsmigranten, hoe gaat het met hun inburgering en hoe ervaren zij het leven in Amsterdam?

Zeven van de tien gezinsmigranten vinden dat ze genoeg hulp krijgen met het beginnen van hun nieuwe leven in Amsterdam. Het is bijna altijd de partner die deze hulp biedt, bijvoorbeeld met informatie over de stad, Nederlands oefenen en vrienden maken. Ook heeft de partner vaak al een woning in Amsterdam. Thema’s waarbij gezinsmigranten het vaakst meer hulp kunnen gebruiken zijn Nederlands leren, werk vinden en de inburgeringscursus.

lees verder

Article

City of Amsterdam Research and Statistics (O&S)

Redactie openresearch.amsterdam

OIS & Verwey Jonker (2012) Samenleven met verschillen

Het Verwey-Jonker Instituut en Bureau Onderzoek en Statistiek (O+S) hebben een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar vertrouwen en spanningen tussen bevolkingsgroepen in twintig Amsterdamse buurten. Bureau Onderzoek en Statistiek enquêteerde 4.563 bewoners, het Verwey-Jonker Instituut heeft een groot aantal verdiepende gesprekken gevoerd met professionals en bewoners. Het onderzoek gebeurde in opdracht van de Amsterdamse stadsdelen Nieuw-West, West, Oost, Zuid en Zuidoost

Signaleren spanningen en vertrouwen

In veel Amsterdamse buurten blijken bevolkingsgroepen op een prettige manier met elkaar samen te leven, maar in andere buurten staat de sociale cohesie onder druk. Een aanzienlijk deel van de bewoners voelt zich er niet (meer) thuis en er bestaan spanningen tussen groepen bewoners. Het kan hierbij onder meer gaan om groepen die verschillen naar land van herkomst; ouderen en jongeren; huurders en kopers; en mensen die langer of korter in een wijk wonen.

Spanningen in Amsterdamse buurten

Risicofactoren

Uit het onderzoek blijkt dat de volgende factoren spanningen in de buurten kunnen bevorderen en vertrouwen kunnen belemmeren:

Overlastgevend en crimineel gedrag van jongeren
Overlastgevend gedrag kinderen 8 t/m 14 jaar
Botsende opvattingen over schoonhouden (semi)openbare ruimte
Onvoldoende publieke familiariteit en beperkte informele sociale controle
Botsende omgangsvormen en normen
Diversiteit van de bevolkingssamenstelling
Menging van huur- en koopwoningen
Aanwezigheid van jongeren met licht verstandelijke beperking
Uitstel stedelijke vernieuwing
Aanwezigheid bewoners psychiatrische problematiek.

Religie blijkt geen belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van spanningen.

Beschermende factoren, beleid

Het onderzoek wijst uit dat het met de basisaanpak van spanningen van stadsdelen en gemeente goed zit. De hiervoor genoemde oorzaken (zoals het niet schoonhouden van de buurt en overlastgevend gedrag van jongeren) zijn vaak al onderwerp van het reguliere beleid. Het bestaande beleid is echter effectiever te maken door de aanpak meer te richten op specifieke risico- en beschermende factoren van spanningen, zoals:

Terugdringen jeugdcriminaliteit en -overlast
Verbeteren publieke familiariteit en informele sociale controle
Stimuleren eigen kracht bewoners
Zichtbaarheid en benaderbaarheid professionals in de buurt
Integraal beleid.

Conferentie

Het onderzoek is mogelijk gemaakt door een onderzoeksubsidie van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De wetenschappelijke begeleiding was in handen van de Leerstoel Burgerschap en Veiligheid van de Vrije Universiteit. Op woensdagochtend 18 april 2012 organiseert DMO (afdeling Burgerschap en Veiligheid) in Pakhuis de Zwijger een stadsbrede conferentie: Tegengaan van spanningen en versterken van vertrouwen in Amsterdamse buurten: wie doet wat, waar? Tijdens de conferentie worden de belangrijkste bevindingen van het overkoepelende onderzoek gepresenteerd en vindt ideeënuitwisseling plaats tussen professionals, stadsdelen en gemeente over de mogelijke implicaties voor het beleid.

Rapporten

Het onderzoek is opgetekend in zes rapporten. Eén rapport gaat overkoepelend (bijgevoegd) in op bevindingen uit de vijf stadsdelen en schetst op basis van de Veiligheidsmonitor ook een beeld van vertrouwen en spanningen in geheel Amsterdam. Vijf rapporten gaan elk op een afzonderlijk stadsdeel in. Deze zijn te downloaden via deze link naar de OIS website.

Nieuwe methodiek

Het onderzoek heeft een nieuwe methodiek opgeleverd om locatiespecifiek te bepalen in hoeverre er sprake is van spanningen en/of vertrouwen, en welke risico- en beschermende factoren hieraan ten grondslag liggen. Daarmee biedt de methodiek een manier om te bepalen welke extra inzet van beleid benodigd is om de beschermende factoren te versterken. Heeft u belangstelling voor deze methodiek dan kunt u contact opnemen met Jolijn Broekhuizen, j.broekhuizen@os.amsterdam.nl en Ron van Wonderen, Rvwonderen@verwey-jonker.nl.

Bron: nieuwsbericht OIS 22 maart 2012

Article

GGD Amsterdam

Evaluation

Zelfredzaam dak- of thuisloos in de G4

Onderzoek naar de mate van zelfredzaamheid van personen die zich in 2011 hebben gemeld met een adresprobleem en geen OGGZ hulptraject krijgen.

Omdat de maatschappelijke opvang (MO) een beperkte capaciteit heeft en een relatief dure en intensieve vorm van hulpverlening is, vindt selectie plaats aan de poort. Hierbij krijgt de meest kwetsbare groep (ook wel OGGZ-groep genoemd) toegang tot de MO en gerelateerde integrale trajecten. De meer zelfredzame groep wordt verwezen naar de reguliere hulpverlening, om zelf huisvesting en eventueel andere benodigde zorg te organiseren. In alle vier deze steden wordt deze selectie naar beste inzicht uitgevoerd. Er is echter maar weinig bekend over het vervolgtraject van de doelgroep die bij aanmelding als “voldoende zelfredzaam” wordt bestempeld en geacht wordt zijn eigen hulp te organiseren. Indien een deel van deze (nu nog) “lichte” doelgroep uiteindelijk ook tot de “zware” doelgroep van de OGGZ gaat behoren, is een belangrijke kans voor preventie gemist.

Dit onderzoek heeft tot doel Inzicht te bieden in het vervolgtraject van deze doelgroep en determinanten van positieve dan wel negatieve uitkomsten. Daarmee kan richting worden gegeven aan de ondersteuning die wordt geboden bij aanmelding en houvast worden geboden om degenen met het hoogste risico alsnog meer intensieve ondersteuning te bieden.

Auteurs: Mariette Hensen, Matty de Wit

Bron: website G4-USER

Article

GGD Amsterdam

Data

Signalen van toename van daklozen in de G4: feit of fictie?

Er zijn verschillende signalen dat het aantal daklozen toeneemt. In dit onderzoek worden ervaringen uit het veld gecombineerd met recente cijfers om inzicht te bieden in de ontwikkeling van het aantal daklozen in de vier grote steden, mogelijke oorzaken en oplossingsrichtingen.

Auteurs: Matty de Wit, Marcel Buster, Tim Oosterveer, Eva Mandos, Tamara van Batenburg, Maaike Dujardin, Regina van der Meer, Maartje Keetman, Nasra Karamali, Marjolein Donker, Lisette Plantinga-Muis, Sandra Schuitemaker

Bron: website G4-USER

Article

De Staat van de Stad Amsterdam X

De monitor De Staat van de Stad Amsterdam geeft tweejaarlijks een overzicht van ontwikkelingen op het gebied van participatie en leefsituatie in de stad. Daarbij gaat het om het algehele welzijnsniveau van de Amsterdammers (de Leefsituatie-index) en participatie op primaire terreinen als onderwijs, arbeid en inkomen en op secundaire terreinen (maatschappelijke, culturele en politieke participatie, vrijetijdsbesteding). Ook komen de thema’s demografie en wonen, gezondheid, economie, mobiliteit, duurzaamheid en leefbaarheid en veiligheid aan bod.

Gemiddeld genomen gaat het goed met de stad en haar 863 duizend bewoners (januari 2019), maar dat geldt niet voor iedereen. De economie ontwikkelt zich gunstiger dan landelijk en het aantal banen groeit sterk, vooral in de toeristische sector, en de werkloosheid daalt. Sinds 2008 komen er jaarlijks rond de 10.000 inwoners bij en naar verwachting wordt in 2032 de grens van één miljoen inwoners behaald. De meeste migranten komen tegenwoordig uit het Verenigd Koninkrijk, India en de Verenigde Staten. De Amsterdamse woningvoorraad groeit snel, in 2018 met een recordaantal van 8.673 woningen. Niettemin is de woningmarkt gespannen: de prijzen, koop en huur, stijgen sterker dan landelijk.

Het welzijnsniveau van volwassen Amsterdammers (in de vorm van de Leefsituatie-index) is ten opzichte van 2004 verbeterd en sinds 2016 stabiel. Maar de leefsituatie blijft relatief ongunstig voor 55-plussers, hoewel de positie van 75-plussers verbetert, mensen met een laag inkomen, laagopgeleiden, inwoners met een niet-westerse migratieachtergrond, werklozen en mensen met gezondheidsproblemen. Opvallend is dat het welzijnsniveau van jongvolwassenen (18-24 jaar) er niet op vooruit is gegaan en die van Amsterdammers met een niet-westerse migratieachtergrond minder dan gemiddeld.

Veel Amsterdammers zijn redelijk tevreden, zij geven hun leven gemiddeld een 7,4 (landelijk is dat een 7,8 [1]), en driekwart voelt zich (erg) gelukkig. Dit is de afgelopen jaren stabiel, evenals het vertrouwen in de toekomst: ruim driekwart van de Amsterdammers heeft (veel) vertrouwen in de toekomst.

Deze en meer resultaten van het onderzoek van OIS vindt u in de rapportage De Staat van de Stad Amsterdam X

[1] Bron: SCP (Sociaal en Cultureel Planbureau). De Sociale Staat van Nederland 2019. Den Haag, 10 september 2019.